Bewegingsvrijheid-Wat zegt de wetenschap?

Richtlijnen voor zorgverleners in binnen- en buitenland adviseren om zwangere vrouwen zoveel mogelijk bewegingsvrijheid te gunnen tijdens de arbeid en zwangere vrouwen vrij te laten in hun keuze voor arbeids- en bevalhoudingen.

In de afgelopen tien jaar werd in wetenschappelijke studies aangetoond dat bewegingsvrijheid een positief effect heeft op de volgende punten:

• Bewegingsvrijheid helpt je meer controle over je bevalling te houden en versterkt je zelfvertrouwen waardoor je positiever op je bevalling terugkijkt.
• Het gebruik van verticale houdingen of houdingen waarin je heiligbeen vrij kan bewegen kan langdurig persen en instrumentele verlossingen voorkomen.
• Houdingen waarbij het heiligbeen vrij kan bewegen helpen je beter de intensiteit van de weeën te beheersen.
• Bewegingsvrijheid en bepaalde arbeids- en bevallingshoudingen helpen je baby beter in je bekken te gaan zitten voor een vlotte bevalling. Staande houdingen, hurken of op-handen-en-knieën rusten, helpen bijvoorbeeld de bekkendiameter te vergroten. Daarnaast kan de zwaartekracht in een verticale houding voor een effectievere indaling van de baby zorgen en de kracht van de weeën verhogen.
• Verticale houdingen leiden tot minder afwijkingen in de hartslag van de ongeboren baby.

Deze wetenschappelijke studies vonden geen eenduidig positief of negatief effect van bewegingsvrijheid voor keizersneden, scheurtjes, knippen en bloedverlies na de bevalling.

Artikel: Wetenschappelijke evidentie

• Vandeputte L, Gijsens C, Rothmann I, Lanssens D, Tency I, Wetenschappelijke evidentie van de effecten van bewegingsvrijheid, in: Tijdschrift voor Vroedvrouwen, Jaargang 27 Nr. 6, November-December 2021, ISSN 1370-6624, uitgegeven door: Vlaamse Beroepsorganisatie van Vroedvrouwen.

Je baby kan op allerlei manieren in je bekken liggen. De ideale startpositie voor de bevalling is met het hoofdje naar beneden en het achterhoofd richting jouw buik. 

Ligt je baby in stuit, dan wil dit zeggen dat hij met z’n zitvlak i.p.v. zijn hoofdje naar beneden ligt.

De meeste vrouwen met een baby’tje in stuitligging bevallen met een keizersnede. Maar wist je dat je ook prima vaginaal kan bevallen van een baby in stuitligging? In 2020 waren er in Vlaanderen zo’n 4 % vaginale stuitbevallingen. Vaginale stuitbevallingen kunnen een goede optie zijn als de ouders dit verkiezen en als er strikte criteria zijn voor risicoselectie en begeleiding.

Onthoud:

• Een stuitligging is één van de mogelijke liggingen van je baby waarbij je twee bevallingsopties hebt: een geplande keizersnede ofwel een vaginale bevalling.

• Kiezen hoe je wilt bevallen als je baby in stuit ligt, is een complex proces. Zoek zorgverleners die je informatie kunnen geven over de voordelen en risico’s van beide bevallingsopties.

• Een keizersnede leidt tot een kleine vermindering van babysterfte rond de geboorte (0,5/1000) in vergelijking met een geplande vaginale stuitbevalling (2/1000). Maar dit absolute risico is klein als je het vergelijkt met vaginale bevallingen van een baby in hoofdligging (1/1000).

• Weeg dit voordeel van een keizersnede af tegen de nadelen: je hebt minder kans op complicaties bij de moeder bij een succesvolle vaginale bevalling. Een geplande keizersnede heeft een hoger risico op complicaties bij de moeder bij een volgende zwangerschap (bv. bloedtransfusie, scheur van de baarmoeder, placentaproblemen, littekenweefsel van de keizersnede en verkleving). Bovendien heb je bij een volgende zwangerschap meer kans op een herhaalde keizersnede, een instrumentele vaginale bevalling of een spoedkeizersnede.

• Laat je in dit proces begeleiden door een vertrouwde vroedvrouw die je kan steunen doorheen het hele proces.

• Als je voor een vaginale stuitbevalling kiest, dan zal je bevallen in het ziekenhuis. Er zijn (stuit-)klinieken in Vlaanderen waar een team van gynaecologen, vroedvrouwen en kinderartsen speciaal opgeleid zijn om ouders te begeleiden bij stuitliggingen en -bevallingen (bv. Erasmus Ziekenhuis Brussel; Maria Middelares en Jan Palfijn in Gent; GZA Ziekenhuizen campus Sint-Vincentius en UZ in Antwerpen).

• Je hebt ook altijd de mogelijkheid om een uitwendige kering te proberen als je aan een aantal criteria voldoet. Bij een uitwendige kering probeert de gynaecoloog door middel van uitwendige handgrepen op de buik, de baby van stuitligging naar hoofdligging te draaien. De zorgverleners in het ziekenhuizen kunnen je begeleiden in dit beslissingsproces.

Ook bij een vaginale stuitbevalling is het belangrijk dat je maximale bewegingsvrijheid hebt om je baby te helpen vlot geboren te worden.

Omring je met zorgverleners die je alle ruimte geven om vrij te bewegen en je evenwichtige, op evidentie-gebaseerde informatie verstrekken.

Artikel:

• Vlaamse Beroepsorganisatie van Vroedvrouwen (VBOV), Engelstalig wetenschappelijk onderzoek raadplegen – Stuitligging: effecten van geplande
  keizersnede of van vaginale bevalling op maternale en neonatale uitkomsten, in: Tijdschrift voor Vroedvrouwen, Jaargang 28 Nr. 5, September-Oktober, ISSN 1370-6624, uitgegeven door: Vlaamse Beroepsorganisatie van Vroedvrouwen.